YÖK Kanunu’nda Önemli Değişiklikler

17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7243 sayılı Kanun ile özellikle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nda köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu yazımızda yapılan değişiklikleri maddeler halinde sıralamak isteriz. Yapılan değişiklikler şu şekildedir:

1. Vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarına ödenen ücretin devlet üniversitelerinde çalışan emsallerinden daha düşük olamayacağı şeklinde bir düzenleme getirilmiştir.

2. Vakıf üniversitelerimizdeki yaklaşık 15 bine yakın öğretim üyesi de devletteki uygulamayla ilişkilendirilmiş en az 15 yıl mesleki kıdemi olan öğretim üyeleri yeşil pasaport alabileceklerdir.

3. Devlet yükseköğretim kurumlarında yalnızca Ar-Ge faaliyetlerinde bulunmak veya öğretim üyelerinin yürüttükleri Ar-Ge kapsamındaki projelere yardımcı olmak için istihdam edilen doktoralı araştırmacılara ödenecek ücrete esas gösterge rakamının 40 binden 60 bine yükseltilmektedir.

4. Üniversitelerin kamu kaynağı dışında da fon alabilmeleri için ulusal ve uluslararası ortak projelere katılımı önündeki engeller kaldırılıyor ve bu projelere katılım teşvik edilmektedir.

5. Doçentlik sınavlarının yılda 2’den fazla yapılmasını engelleyen kısıtlama ortadan kaldırılmıştır. Bu sayede artık doçent adaylarının başvuru bekleme süreleri daha da kısalacaktır. Ayrıca doçentlik süreçlerini hızlandırmak maksadıyla dijital imkanlardan yararlanmak da bu yasal düzenleme ile mümkün olacaktır.

6. Doktorası olan uzman, çevirici, eğitim öğretim elemanlarına da ders verebilme imkanı tanınmaktadır. Yani üniversitede doktoralı olan herkesin artık ders verebilmesinin önü açılmaktadır.

7. Mevcut sistemde doçentlik başvuruları Üniversiteler Arası Kurul (ÜAK) tarafından belirlenen takvime göre “Mart” ve “Eylül” olmak üzere yılda 2 defa alınmaktaydı. Kanunda yer alan “2 kez” sınırlaması kaldırılarak, “en az 2 kez” olarak değiştirilmiştir.

8. Araştırma görevlisi kadrolarına başvurabilmek için sınavın yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibarıyla 35 yaşını doldurmamış olmak koşulu getirilmiştir.

9. Kanunda yapılan düzenlemeyle, rektörlerin, rektör yardımcılarının ve genel sekreterlerin döner sermaye işletmesi üzerinden aldıkları yönetici paylarında önemli sınırlandırmalar getirilmiştir. Buna göre; bu kişilere teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri gibi gelir getirici müesseseler ve birimleri sebebiyle ayrıca huzur hakkı, yönetici payı, koordinatörlük, danışmanlık ve benzeri ücret ödenemeyecektir.

10. 50/d statüsünde atanan araştırma görevlileri, tezli yüksek lisans eğitimini tamamlamaları halinde kadrolarıyla ilişkileri en fazla altı süreyle devam edebilecektir. 6 aylık süre içerisinde devlet yükseköğretim kurumlarında “alanıyla” ilgili doktora veya sanatta yeterlik eğitimine başlayamayan kişilerin kadrolarıyla ilişikleri kendiliğinden kesilecektir.

11. Açık öğretim sisteminde üst üste 4 dönem ücret ödemeyen ve kaydını yenilemeyen öğrencilerin ilgili programdan ilişiği kesilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

12. Yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanları ve memurları kapsayan disiplin uygulamaları konusunda yapılan değişiklikler söz konusudur. Bu değişikliklerden en çarpıcı olanı ise “Para Karşılığı Tez-Makale Yazdırma” hususunun yaptırıma tabi tutulması amacıyla disiplin cezasının ilk defa düzenlenmesidir. Atama ve yükselmelerde, unvan veya derece kazanılmasında; anket uygulama, veri toplama gibi akademik değerlendirme içermeyen katkılar dışında kişisel emek ve birikimine dayanmayan, başkaları tarafından ücret karşılığında veya ücretsiz olarak üretilmiş yayın ve çalışmalar kullanmak, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezasını gerektiren fiillerden biri olarak sayılmıştır.

13. Vakıf üniversiteleri öğrencilerinin yüzde 10’unun burslandırıldığı uygulama şu an için mevcuttur. Bu oran, yasa güvencesiyle yüzde 15’e çıkarılmaktadır. Vakıf yükseköğretim kurumları ön lisans, lisans, tezli yüksek lisans ve doktora düzeyindeki her bir diploma programında öğrenim gören öğrencilerden; ilgili programın en yüksek merkezi yerleştirme puanına sahip en az yüzde 15’i kadar öğrenciyi, söz konusu programın öğrenim süresi boyunca ücretsiz okutmakla yükümlü olacaktır. Bu öğrencilerden eğitim ve öğretim süreçlerine ilişkin ücret talep edilmeyecektir. Bu düzenleme sayesinde vakıf üniversitelerinde ücretsiz okuyan öğrenci sayısı geçen seneye göre yaklaşık 10 bin daha artacaktır.

Oğuz Kara

(kara@oguzkara.av.tr)