Unutulmak İstiyorum: İnternette Unutulma Hakkı

Dijital ortamda unutulmayı talep etme gibi bir hakkınız olduğunu biliyor muydunuz?

Evet, belli şartların gerçekleşmesi halinde arama motorları, internet haber siteleri de dahil olmak üzere hakkınızda yazılan içeriklerin silinmesini talep edebiliyorsunuz.

Unutulma hakkı dijital ortamda yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların ve/veya kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı olarak ifade edilmektedir.

Gerçekten de, kimi zaman, arama motorlarında kişiye ait olan ve dijital ortamda barınmasında herhangi bir hukuki yarar olmayan kişisel veriler, kişinin önüne çıkmaktadır. Bu kişisel verilerin dijital ortamda tutulması kişiye doğrudan ve/veya dolaylı yoldan zarar verebilmektedir.

İnternet haberciliğinin ve sosyal medyanın yaygınlaşması sonucu yine, dijital hafızada barınmasında herhangi bir kamusal yarar olmadığı halde, kişi hakkında rahatsız edici olumsuz içerikler tutulabilmektedir.

Anayasa’da açıkça düzenlenmeyen unutulma hakkı, Anayasa’nın 5., 17. ve 20. maddelerinin doğal bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Unutulma hakkı her ne kadar dijital veriler için konuşulsa da, bu hakkın özellikleri ve bu hakkın insan haklarıyla arasındaki ilişkisi dikkate alındığında; bu hak yalnızca dijital ortamdaki kişisel veriler için değil, kamunun kolayca ulaşabileceği yerde tutulan kişisel veriler için de kabul edilmelidir.

Unutulma hakkı kişiye bir yandan “geçmişini kontrol etme”, “belirli hususların geçmişinden silinmesini ve hatırlanmamayı isteme hakkı” sağladığı gibi, diğer yandan muhataplarına “kişi hakkındaki bir kısım bilgilerin üçüncü kişilerin kullanmamasını veya üçüncü kişilerin hatırlamamasına yönelik önlenmeleri alma” yükümlülüğü yüklemektedir.

Peki, unutulma hakkını kullanmak isteyen kişinin, bu hakkını kullanmasını engelleyecek bazı durumlar var mı?

Evet, var.

Unutulma hakkının internet gazete arşivlerindeki her türlü haber yönünden uygulanmasını beklemek mümkün değil. Nitekim özellikle basın özgürlüğü temelinde gazete arşivinin araştırmacılar, hukukçular ve tarihçiler için önem taşıyan veriler olduğu açıktır. Bu durumda bir internet haberinin unutulma hakkı kapsamında İnternet’ten çıkarılabilmesi için:

· yayının içeriği,· yayında kaldığı süre,· güncelliğini yitirme,· tarihsel bir veri olarak kabul edilememe,

· kamu yararına katkısı (toplumsal açıdan haberin değeri, haberin geleceğe ışık tutan niteliği)· habere konu kişinin siyasetçi veya ünlü olup olmadığı,· haber veya makalenin konusu, bu bağlamda haberin olgusal gerçekler ya da değer yargısı içerip içermediği,

· halkın ilgili veriye yönelik ilgisi,

gibi hususların her somut olay açısından incelenmesi gerekmektedir.

Unutulma hakkını kullanmak isteyen kişi, somut olayın durumuna göre farklı yollara başvurabilir. Kişi somut olaya göre:

· 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun uyarınca erişim engellenmesi yoluna başvurabilir.

· 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca veri sorumlusuna karşı ve sonrasında kuruma karşı başvuru yapabilir.

· 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 134 maddesi (özel hayatın gizliliğini ihlal), 135 maddesi (kişisel verilerin kaydedilmesi), 136 maddesi (verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme), 138 maddesi (verileri yok etmeme) uyarınca savcılık şikayeti yapabilir.

· Uğradığı maddi ve manevi zarar sebebiyle tazminat davası açabilir.

Oğuz Kara

(kara@oguzkara.av.tr)