Instagram DM İfşa – Ne Kadar Hukuka Uygun?

Uzun zamandır magazin haberlerini ilgiyle takip ediyorum. Dikkatimi çeken ve aslında beni rahatsız eden bir durum var. O da “instagram mesaj ifşa” olayları.

İnsanların birbirlerine mesaj göndererek rahatsızlık vermesi veya nahoş içerik göndererek taciz etmesi kesinlikle kabul edilemez… Bunlara maruz kalan varsa da hakkını hukuki yollarla mutlaka aramalı. Lakin, alınan mesajları (içerik ne olursa olsun) ifşa etmek ne derece doğru?

Magazin haberlerinde sıkça rastladığım olaylardan birkaç örnek vereyim. Bu örneklerin hepsi instagramın DM (direct message) kanalında gerçekleşen örnekler. Şunu da belirteyim DM’de yer alan yazışmalar aleni değil, yani mesajı yalnızca gönderen kişi ile mesajı alan kişi okuyabiliyor.

Örnek 1: Ünlü şarkıcı X, sporcu Y’ye instagramdan kalp emojisi gönderiyor, sporcu Y sebebini soruyor, X açıklama yapıyor. Y, bu mesajları hikayesinde takipçileriyle paylaşıyor.

Örnek 2: Genç bir şarkıcıya bir hayranı özetle “Karım var ama ondan daha güzelsiniz. Size asılmama izin veriyor” diyerek yemek teklifinde bulunuyor. Genç şarkıcı bu mesajı instagram hikayesi yoluyla ifşa ediyor ve bu kişiyi sapkın olarak niteliyor ve yazan kişiyi “doğru yola” davet ediyor.

Örnek 3: Bir futbolcu, evlilik programı ünlüsü bir genç kızın kendisini takip etmeye başlaması üzerine genç kızla sohbet etmek istiyor ve genç kızı yemeğe davet ediyor. Genç kız, bu mesajları takipçileriyle paylaşıyor.

Bu ve benzer örnekler çok fazla… Örneklerde görüldüğü üzere mesaj alan, mesaj gönderenin mesajını instagram hikaye yoluyla alenen ifşa ederek mesaj gönderene karşı karalama ve itibarsızlaştırma kampanyası başlatmakta…
Mesajı alan kişi, mesaj içeriğinde hukuka aykırı bir durum olduğunu, cinsel taciz, hakaret, tehdit vb. olduğunu düşünüyorsa gönderen kişi hakkında hukuki yollara başvurabilir ve mağduriyetinin giderilmesini isteyebilir.
Ancak bu “mesaj ifşa” olayının irdelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Zira, mesajı ifşa eden kişinin hakkı ihlal edilmişse bu durumda mağduriyetini hukuki yollarla mı aramalı yoksa “itibarsızlaştırma-karalama” yolunu mu seçmeli? Zira karalama, itibarsızlaştırma yolu mesaj gönderenin de haklarını ihlal ediyor.

Türk Ceza Kanunu (“TCK”) özel hayatın gizliliğini ve hayatın giz alanını koruyan bir kanun. TCK’nın 132 maddesi oldukça önemli bir kanun maddesi. Bu madde “haberleşmenin gizliliğini ihlal” suçunu düzenliyor. Bu maddenin 3 fıkrası ise bu yazımızın ana konusu. TCK bu maddeyle kişilerin haberleşmenin mahremiyetini korumayı amaçlıyor.
TCK madde 132/3: “Kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın hukuka aykırı olarak alenen ifşa eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”

Bu maddeyi İnstagram DM örneğimize uyguladığımızda ise:

1) Kişi instagram DM’den birine mesaj gönderiyorsa,DM yapısı gereği aleni olmadığından (yani mesajlar sadece kişiler arası olduğundan)

2) Mesaj gönderenin ifşa olayına rızası yoksa,

3) Mesaj alan mesaj içeriğini ifşa ediyorsa,

TCK madde 132/3’deki suç oluşabilir.

Peki yapılan ifşanın “hukuka uygun” olması nasıl mümkün olabilir?

Bir örnekle açıklayalım: Örneğin, A kişisi instagramdan eşine DM gönderiyor. Eş, A’nın kendisine gönderdiği bu mesajları boşanma davasında, geçimsizliğin kanıtı olarak mahkemeye sunuyor. Burada da ifşa olayı vardır. Çünkü yazışmalar taraflar dışındaki kişilere ifşa edilmektedir. Ancak burada suç oluşmuyor. Zira, eş boşanma davasında “geçimsizliği ispatlama” hakkını kullanmak için bu yazışmaları mahkemeye ifşa ediyor.

İfşa başka ne zaman hukuka uygun olur? Diğer tarafın rızası varsa. Karşı tarafın rızası, fiili, suç olmaktan çıkarıyor.

Özetle, instagram DM ifşa olaylarında ortada “kamu düzenini” ilgilendiren önemli bir husus yoksa “aleni nitelikte olmayan bu yazışmaların ifşası TCK madde 132/3 kapsamında değerlendirilebilecektir. Mesaj ifşası suç oluşturabileceği gibi, karalama kampanyası karşısında mesaj gönderenin de maddi-manevi zararı gündeme gelebilir.

Nitekim bazı haberlerde yabancı ünlülerin birkaç Türk ünlüsüne salt “merhaba” demesinin dahi ifşa edildiğini görmekteyim.

Bu bağlamda, instagramda kendisine hukuka aykırı mesaj gönderenlerin mesajları ifşa edip göndericiye yönelik linç kampanyası başlatıp itibarsızlaştırması yerine:

(1) suç teşkil eden eylem varsa savcılığa şikayet etmelerini (yazışmaları sadece savcılığa sunmalarını),

(2) maddi-manevi zarar varsa tazmini için dava açmalarını,
önermek yerinde olacaktır.

Kanaatimce, hukuka aykırı bir eyleme maruz kalan kişi kendi adaletini kendi sağlama yoluna gitmemelidir. Zira, kanunlar hukuksuzluğu gidermek için çıkarıldığı gibi mahkemeler de kanunları uygulayarak adaleti sağlamak adına kurulmuştur.

Oğuz Kara

(kara@oguzkara.av.tr)