Hangi Uyuşmazlıklar Finans Mahkemelerinde Görülecek?

Yargı Reformu Stratejisi ve İnsan Hakları Eylem Planı’nda yer alan ihtisaslaşma hedefi doğrultusunda, yargımızda yeni ihtisas mahkemeleri kurulması kararları verildi. Bu kararlara göre, vergi suçları, bilişim suçları, finansal suçlar, finansal uyuşmazlıklar, sendikal uyuşmazlıklar, kamulaştırma davaları artık ihtisas mahkemelerinde görülecek. Böylece finans mahkemeleri, kamulaştırma mahkemeleri ve sendika mahkemeleri de hayata geçmiş olacak. Bu yazımızda, ilgili kararlar doğrultusunda hayata geçen finans mahkemeleri ile ilgili hususlara değinecek, hangi uyuşmazlıkların finans mahkemelerinde çözüleceğini izah edeceğiz.

26.09.2004 tarihli ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 5. maddesinin 5. fıkrasında, özel kanunlarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak daireler arasındaki iş dağılımının Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenebileceği düzenlenmiştir.

Bu kapsamda, Hakimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi’nin 25.11.2021 tarihli ve 1232 numaralı kararı (“Karar”) ile finans ile ilgili açılacak davalara bakacak mahkemeler nezdinde ihtisas mahkemelerinin belirlenmesi hususu görüşülmüştür:

“Asliye ticaret mahkemelerine gelen işlerin vasıf ve mahiyeti itibarıyla çeşitli olması, bu çerçevede finans davalarının yoğunluğu ve niteliklerinin farklı olması göz önünde bulundurularak, gerek uygulama birliğinin sağlanması, gerekse etkinlik ve verimliliğin artırılması ile ihtisaslaşmanın önemi nazara alınarak, finans davalarında iş dağılımı bakımından iki veya daha fazla dairesi bulunan mahallerde ihtisaslaşmaya gidilmesinde fayda olacağı değerlendirilmiştir.”denilmek suretiyle finans mahkemelerinin kurulması yönünde karar alınmıştır.

Nitekim Karar, 30.11.2021 tarihli 31675 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 15.12.2021 tarihinde uygulamaya girmiştir. Karar’da finans mahkemelerinin bakacağı dava ve işler Karar’da açıkça sayılmıştır. Bunlar:

Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine
ilişkin düzenlemelerden doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri,

İşletme olarak taşınır rehni karşılığında ödünç verme işiyle uğraşanlar ile geri alım hakkı tanıyarak satın almayı meslek edinenlerin yaptıkları iş ve işlemlerden doğan uyuşmazlıklar,

10.2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nu ilgilendiren uyuşmazlıklar,
(fon, fon bankaları ve faaliyet izni kaldırılan bankaların iflas ve tasfiye idareleri tarafından açılacak hukuk davaları hariç)

02.2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nu ilgilendiren uyuşmazlıklar,

11.2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu’nu ilgilendiren uyuşmazlıklar,

12.2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nu ilgilendiren uyuşmazlıklar,

06.2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’u ilgilendiren uyuşmazlıklardır.

Tüm bu uyuşmazlıklardan kaynaklanan ve asliye ticaret mahkemesinin görev alanına giren ticari davalara ve ticari nitelikteki çekişmesiz yargı kapsamına girecek işlere 15.12.2021 tarihinden itibaren ihtisas mahkemesi olarak finans mahkemeleri bakacaktır.

İki veya daha fazla asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde ihtisaslaşmaya gidileceğinden hangi dairelerin finans mahkemeleri sıfatıyla görevlendirildiği Karar’da sayılmıştır. Buna göre;

– İki veya üç asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 2 numaralı,
– Dört veya beş asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 4 numaralı,
– Altı veya daha fazla asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 6 numaralı,
– On veya daha fazla asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 6 ve 7 numaralı,
– On dört veya daha fazla asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 6, 7 ve 8 numaralı,
– Yirmi veya daha fazla asliye ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 6, 7, 8 ve 9 numaralı,

asliye ticaret mahkemeleri yukarıda değindiğimiz kapsamda gelecek dava ve işlere finans mahkemesi sıfatıyla bakacaktır.

Halihazırda finans mahkemelerinin görev alanına giren konularda görülmekte olan dava ve işler ilgili asliye ticaret mahkemesi dairelerine gönderilerek, ihtisas mahkemelerince yargılama sürdürülecek ve 15.12.2021 tarihinden bu yana açılacak yeni dava ve işler ise ilgili ihtisas mahkemesine tevzi edilecektir.

Berkay Karabulut